De wassenbeelden van Madame Tussaud
Wie was Madame Tussaud en waarom maakte zij wassenbeelden? Eén van de meest bezochte bezienswaardigheden in Londen is ongetwijfeld het wassenbeeldenmuseum Madame Tussauds dat sinds 1884 op Marylebone Road te vinden is. Wereldwijd heeft het bedrijf 24 vestigingen ondermeer in Amsterdam, Berlijn, Wenen, Hong Kong, Sydney, Bangkok en Tokio. Waaraan heeft zij haar roem te danken?
Madame Tussaud zelfportret
Anna Maria Grosholtz
Madame Tussaud werd in 1761 geboren in Sraatsburg (Frankrijk) als Anna Maria (Marie) Grosholtz uit Zwitserse ouders. Na de dood van haar man ging Marie's moeder met haar dochter inwonen bij haar broer Philippe Curtius, een gerenommeerd arts in Bern. In die dagen bestudeerden artsen de anatomie van het menselijk lichaam aan de hand van wasmodellen. Na verloop van tijd maakte Curtius zijn eigen wasmodellen voor medische doeleinden en raakte daar zo bedreven in dat hij als hobby ook zijn vrienden in was ging uitbeelden. In een van de kamers van zijn huis richtte hij een kleine tentoonstelling in en met trots toonde hij zijn wassenbeelden aan iedereen die hiervoor belangstelling had.
Madame Tussaud aan het hof van Lodewijk XVI
Op uitnodiging van een neef van Lodewijk XV, die enthousiast was over de de wassenbeeldencollectie van Curtius, vestigde de arts zich in Parijs. Hij gaf zijn artsenpraktijk op en opende in de Rue St Honoré een museum voor zijn wassenbeelden. In korte tijd werd hij rijk en welvarend en liet zijn zuster en haar dochter vanuit Bern naar Parijs komen. Marie bracht veel tijd door in de studio van haar oom en raakte bedreven in het maken van wassenbeelden. Toen ze zeventien jaar oud was, maakte ze een beeltenis van Voltaire, de beroemde schrijver en filosoof. Het was een meesterwerk en haar naam was gevestigd. Ze had talent en maakte een wassenbeeld van Koning Lodewijk XVI en Marie Antoinette. Haar werk viel zo in de smaak dat de koning haar uitnodigde om les te geven als kunstlerares waarop zij haar intrek nam in het paleis van Versailles. Haar moeder werd hofdame. Veel aristocraten poseerden voor haar, zo ook Benjamin Franklin, de Amerikaanse vrijheidsstrijder en de filosoof Jean-Jacques Rousseau.
Madame Tussaud en dodenmaskers
Curtius, onder invloed gekomen van radicale politici, dwong Marie terug te keren naar Parijs. Het was algemeen bekend dat zij royalistische sympathieën had en tijdens het schrikbewind van Robespierre werd zij gedwongen dodenmaskers te maken van slachtoffers van de guillotine. Zij werd opgesloten in de la Force gevangenis en men bracht haar de afgehakte hoofden van monarchisten en republikeinen, ook die van haar vroegere werkgevers - de afgehakte hoofden van Lodewijk XVI en van Marie Antoinette. Door haar grote talent, wist ze haar eigen hoofd te redden. Na het maken van het dodenmasker van Robbespierre werd ze uit de gevangenis vrijgelaten.
Voltaire, filosoof en schrijver
Madame Tussauds in Parijs en Londen
In 1795 trouwde Marie met François Tussaud, een Franse militair, en kreeg twee zoons. Ook na haar huwelijk bleef ze wassenbeelden maken waaronder een van Napoleon. Na de dood van haar oom Curtius erfde zij zijn wassenbeeldencollectie. Omdat haar wassenbeeldenmuseum in Parijs onvoldoende bezoekers trok, ging zij, samen met haar oudste zoon, rondreizen met haar collectie in Schotland, Engeland en Ierland. Vanwege de Napoleontische oorlogen was het niet mogelijk om naar Frankrijk terug te keren. Uiteindelijk vestigde zij zich permanent in Londen en opende op 24 maart 1835 haar museum in de Baker Street Bazaar in Baker Street. Haar wassenbeeldencollectie werd, en is nog steeds, de drukstbezochte bezienswaardigheid in Londen.
Madame Tussaud zelfportret
Op 80-jarige leeftijd maakte zij haar laatste zelfportret dat in elk Madame Tussauds museum te bewonderen is. Helaas is niet na te gaan welk van deze wassenbeelden het origineel is. Op 88-jarige leeftijd stierf zij en haar werk werd voortgezet door haar zoons en later kleinzoons, achterkleinzoons en achter-achterkleinzoons. In 1884 was de Baker Street Bazaar te klein geworden en verhuisde de collectie naar een nieuw gebouw in de Marylebone Road, waar Madame Tussauds nog steeds gevestigd is.
Madame Tussauds en oorlogsschade
In 1925 bij een felle brand in Londen werd een groot deel van de verzameling verwoest. Gelukkig bleven alle oorspronkelijke gietvormen gespaard. Drie jaar later was de verzameling weer compleet. In september 1940 werd er opnieuw schade aangericht aan de collectie ditmaal door Duitse bommen. In 1938 al waren de meeste mallen in veiligheid gebracht. De schade van het bomardement viel mee want het grootste deel van de verzameling bleef intact.
Madame Tussauds in Londen en Amsterdam
Het is niet nodig om naar Madame Tussauds in Londen te gaan om de wassenbeelden collectie te zien. Sinds 1972 heeft Amsterdam een Madame Tussauds, de eerste vestiging buiten Engeland.
Lodewijk XVI, Marie Antoinette en kinderen
foto's Mary Harrsch@Flickr